Sundori, Sundri Sundarban

Diana, 20 november 2012. Op expedititie. Na Eid hadden we nog wat dagen te overbruggen voordat we op expeditie gingen. We bezochten het Bangladesh National Museum, prima museum, maar behoorlijk vermoeiend om zelf een grote attractie te zijn tussen de collectie. We wandelden wat door de stad (foto 1 en 2), verhuisden terug naar dr. Quassem, en kochten nieuwe kleren in een outlet. Westerse kleding, goede kwaliteit, maar voor Bengaalse prijzen.
Op 4 november vertrokken we per luxe bus naar Khulna, vanaf waar we de boot enterden. In de bus ontmoetten we al drie medeavonturiers, de anderen verwelkomden ons bij aankomst.

Expeditie Sundarban (betekenis: 1. bos met Sundori-bomen, 2. Sundor-ban - Mooi-bos)
Doel: in kaart brengen van de boomsoorten in de Sundarban en situatie vergelijken met data uit 1995 op 90 verschillende locaties. Door erosie, stormen en cyclonen verandert het land voortdurend. 
Door: CEGIS (bedrijf van Gias, vriend van Ton, Danies vader), Forest Department en vier gasten.
Hoe: we verblijven de komende twaalf dagen op de Ali 4 (foto 3), een boot die normaal door toeristen gebruikt wordt. Daarnaast is er een klein expeditiebootje (foto 4) om mee aan land te gaan. We starten met 12 expeditieleden en 9 bemanningsleden. 

Dag 1 (5 november 2012).
We vertrekken vanuit Khulna richting zuiden. In de Sundarban zelf wonen geen mensen, maar aan de grenzen wel. Om overstromingen te voorkomen, zijn hier veel polders en dijken aangelegd (foto 5). Dit zijn de projecten waar Danies vader bij betrokken is geweest. 
We bezoeken het Forest Department om toestemming te vragen voor onze trip en halen twee bewapende bewakers op. In de Sundarban woont de Bengaalse tijger, dus zonder mannen met geweren (foto 6) is het niet veilig om aan land te gaan. 
De eerste expeditie wordt uitgevoerd (foto 7). Met GPS de jungle in, op naar dezelfde plek waar in 1995 metingen zijn gedaan. De Sundarban is een mangrovebos van  80 bij 80 km, alles wat hier groeit is aangepast aan het zoute water van de Baai van Bengalen. Door de getijden van de zee, staan grote delen van het land twee keer per dag onder water. Het land bestaat uit kleigrond en in de klei wonen visjes (foto 8) krabbetjes (foto 9), slakken en schelpen. Lopen op deze natte, glibberige grond is even wennen. Je wordt er lekker vies van! 

Dag 2.
In de winter regent het eigenlijk nooit in Bangladesh, maar nu even wel. Dit levert prachtige luchten op (foto 10 en 11). We varen nog langs de bewoonde wereld en waar we stoppen komen kinderen even kijken wat de boot komt doen (foto 12). Op expeditie eten we vruchten van een lokale palm en we kopen verse krabben van de lokale visser. 

Dag 3.
We bezoeken een andere locatie van het Forest Department. Overal binnen de Sundarban zijn gebouwtjes waar boswachters wonen. Deze mannen hadden een heel leuk tam vogeltje (foto 13). 
Opnieuw gaan we op expeditie in de jungle (foto 14), lezen wat en relaxen aan boord met medegasten.

Dag 4. 
Vandaag spotten we op expeditie de eerste verse pootafdrukken van de Royal Bengal Tiger (foto 15 en filmpje 111). De adrenaline en zenuwen nemen wat toe en er wordt een hoop herrie gemaakt om de tijgers op afstand te houden (filmpje 112).
's Avonds ligt de boot voor één van de vier toeristenlocaties van de Sundarban. We zien de eerste hertjes en er wordt een krokodil gespot. Met z'n allen stappen we in het expeditiebootje om dit van dichterbij te bekijken (filmpje 113).
Voor een groot aantal expeditieleden is dit de laatste avond, dus er wordt gebarbecued en er is cola! 
Twee andere gasten aan boord, vrienden van expeditieleider Razu, hadden stiekem wodka meegenomen. 's Avonds stiekem een glaasje drinken, alsof we nog op de middelbare school zitten. 

Dag 5. 
We bezoeken twee toeristenlocaties. De eerste heeft een pad door het bos en een vijver met waterlelies (foto 16). De tweede heeft een soort dierentuintje. Er is een monkeytrail, een hertenkampje en een kweekcentrum voor krokodillen. Ook was er een heel zielig aapje achter tralies (foto 17). 
Na deze toeristische uitstapjes, moeten we helaas een groot deel van de crew afzetten op het vaste land :-(
We slaan nieuwe proviand in en 's avonds verwelkomen we vijf nieuwe expeditieleden.

Dag 6. 
Vandaag een kleine missie in de grote missie. De nieuwe expeditieleden onderzoeken of het land van de Sundarban ieder jaar een centimeter zakt. Dit hebben andere onderzoekers beweert in gerenommeerd tijdschrift Nature, maar zij hebben hun twijfels. We gaan hiervoor op zoek naar een 300 jaar oude tempel ergens ver verscholen in de jungle, waar haast nooit iemand komt. De onderzoekers gaan het verschil meten tussen de tempelvloer en het land. Na een half uurtje in het expeditiebootje en nog een half uur door de jungle buffelen komen we aan bij een klein bakstenen tempeltje. Na wat meetwerk en foto's schieten (foto 18) ploeteren we weer terug naar het bootje. Daar aangekomen zien we dat de boot droog ligt (foto 19). Het was eb aan het worden, lunchtijd en wij zaten vast in een jungle met tijgers! We aten wat palmhart, snoepjes en crackertjes en het entertainment kon beginnen (filmpje 114 en 115). Na vier uur wachten was er weer genoeg water om terug te keren naar de veilige grote boot. 

Dag 7. 
Vroeg in de ochtend gaan de vijf tempel-expeditieleden weer van boord en vervolgen wij met inmiddels een klein clubje onze weg. Opnieuw op expeditie in de jungle (foto 20). Het is grappig dat iedere expeditie een heel ander stuk bos laat zien. Dit maakt het voor de onderzoekers erg lastig om de Sundarban in kaart te brengen. Er zijn zoveel types bos! De ene keer lopen we door dicht oerwoud, de andere keer tussen struikjes, dan weer tussen metershoge palmen (foto 21). 

Dag 8. 
We zijn nu helemaal in het zuiden en kunnen de zee zien. We zitten op vrij breed water, maar diep blijkt het niet te zijn. Opeens loopt de boot vast en het kleine bootje ramt z'n voorkant stuk op de achterkant van de grote (foto 22). We gaan weer op expeditie. Ditmaal moeten we een stuk wadlopen voor we het bos bereiken (foto 23 en filmpje 116).
's Avonds begeeft de generator het. Vanaf nu nog maar twee uurtjes stroom per dag.

Dag 9.
Expeditie modder lopen (filmpje 117). Voor sommigen onder ons is het best lastig om het ene voetje voor de andere te zetten :-) (foto 24 en filmpje 118). 
En dan even over het eten... De maaltijden hier aan boord zijn prima, beetje eentonig naar onze smaak, maar oké. We krijgen twee keer per dag rijst, salade, goed doorgekookte groente met currykruiden, dhal en vis danwel vlees. Best veel verschillende dingen, maar alles in dezelfde kruidenmix, waardoor iedere maaltijd hetzelfde smaakt. Vandaag bij de lunch koeienlever en vissenkoppen-dhal. Nu heb ik niks tegen orgaanvlees, maar koeienlever staat me psychologisch toch enigszins tegen. Overigens net als het opknabbelen van kippenbotten en het uitzuigen van vissengraten. 
's Middags loopt de grote boot opnieuw vast en gaan we met de kleine boot richting expeditieplek. Helaas haalt de boot het niet. De motor raakt oververhit en we keren ongedane zaken terug. Maar wat is het prachtig om zonder herrie van de motor rond te dobberen bij het geluid van fluitende vogeltjes en ondergaande zon! 
's Avonds voel ik me niet zo lekker... Ik sla de avondmaaltijd maar even over. Toch nog maar even een sinaasappeltje en wat water voor het slapengaan. Zinloos... Want het komt er meteen weer uit. Buik is volledig van streek. Door de lever? Of de vis van de dag ervoor? 

Dag 10. 
Lekker brak dagje. Verteringsstelsel inmiddels helemaal leeg. Kan er weer wat in. Beetje rijst, komkommer, appeltje gegeten en het blijft erin. Wel heel erg moe en futloos. 
Toch nog maar even mee wandelen bij de vierde toeristische locatie. Door een hei-achtig gebied (foto 25) naar het strand. Veel hertjes en vogels gezien en we genieten iedere dag van prachtige zonsondergangen (foto 26) en zwoele avonden. Daar waar we er in Nederland in de zomer maar een paar van hebben, dat mogen we nu iedere dag meemaken. O, en een prachtige sterrenhemel, omdat het 's avonds hartstikke donker is om ons heen.
Inmiddels al heel veel wildlife van de Sundarban gezien. Apen (foto 27), herten, dolfijnen, zwijnen, krokodillen, leguanen, heel veel vogels (foto 28), vlinders (foto 29) en insecten en heel wat tijgervoetafdrukken. 

En als we dan weer zo'n mooie dag achter de rug hebben bedanken we Ton weer even voor zijn investeringen in Bangladesh. Want dankzij hem maken we hier de meest ongelofelijke tochten mee.

Dag 11. 
Ik voel me nog steeds niet helemaal tof. Ik sla de expedities even over. Danie gaat wel mee en als hij weg is trek ik me maar even terug in onze hut. Een van de bemanningsleden doet de hele dag weinig anders dan mij aanstaren en aandacht vragen, waar ik aardig genoeg van begin te krijgen. Soms ontmoet je mensen die echt geen lichaamstaal (willen?) begrijpen.
We zijn inmiddels helemaal aan de oostkant beland. Een stuk over zee gevaren en weer wat bewoonde wereld gezien. 
Nog een keer de jungle in. Deze keer zo onbegaanbaar dat we een andere route moeten zoeken. Ik geef op, toch nog iets te zwakjes. 
Als de expeditie gedaan is, wordt voor de zoveelste keer het anker handmatig binnengehaald (foto 30 en filmpje 119).
's Avonds de laatste barbecue en worden er volksliederen gezongen.

Dag 12.
Vandaag varen we terug naar Khulna. We hebben de hele Sundarban doorkruisd (foto 31). Op onze laatste expeditie komen we een slang tegen (foto 32). We zeggen gedag tegen de jungle van de prachtige Sundarban en genieten van de laatste uurtjes zon op het bovendek (foto 33). Er staat krab op het menu (filmpje 120), maar die slaan we over. 's Avonds reik ik de 'Expedition Sundarban Award' uit aan de twee bikkels die alle expedities hebben gedaan (foto 34). 

Dag 13. 
De hele dag in de bus terug naar Dhaka. 's Morgens om 9.00 uur vertrokken en 's avonds om 18.00 uur weer thuis bij dr. Quassem. In totaal een afstand van ongeveer 300 kilometer afgelegd. Leve het verkeer in Bangladesh. 

Foto's:
1. Stadsbeeld: Bootjes in Dhaka
2. Stadsbeeld: Elektriciteitsdraden
3. De Ali 4
4. Kleine expeditiebootje
5. Polders
6. Boswachter
7. De jungle in
8. Moddervisje
9. Krabbetje
10. Regenlucht
11. Wolkenlucht
12. Langsvarende kindjes
13. Tam vogeltje
14. Met de boot de jungle in
15. Tijgervoetafdruk
16. Waterlelies
17. Zielig aapje
18. Groepsfoto tempel
19. Expeditiebootje bij eb
20. Met expeditiebootje de jungle in
21. Metershoge palmen
22. Bootje stuk
23. Wadlopen
24. Razu zit vast in de modder
25. Danie op de hei
26. Zonsondergang
27. Aapje
28. Vogel
29. Vlinder
30. Anker ophalen
31. Kaart
32. Slang
33. Danie op het zonnedek
34. Mooie lucht
35. Mintu wint award

Vimeo filmpjes:
111. Tijgervoetafdrukken gesignaleerd: http://vimeo.com/54010528
112. Tijgers afschrikken met oergeluiden: http://vimeo.com/54010687
113. Krokodil gespot: http://vimeo.com/54007629
114. Entertainment in de jungle: dansende Mintu: http://vimeo.com/54009707
115. Entertainment in de jungle: zingende Mintu: http://vimeo.com/54009539
116. Wadlopen: http://vimeo.com/54010039 
117. Diana gaat de modder in: http://vimeo.com/54007887
118. Razu zit vast in de modder: http://vimeo.com/54001987
119. Het anker wordt ingehaald: http://vimeo.com/54009369
120. De kok prepareert de krabben: http://vimeo.com/54010163

Ps. De kwaliteit van de filmpjes is wat lager, omdat het uploaden erg moeilijk ging door slechte internetverbindingen. Sorry!